zaterdag 28 januari 2012

RKF jan 2012 #9 - "Zonder orkestassistenten zou alles in het honderd lopen"

De Radio Kamer Filharmonie en het Groot Omroepkoor verzorgen in de NTR ZaterdagMatinee van 28 januari 2012 de première van de herziene versie van 'Hôtel de Pékin - Dreams for a Dragon Queen' van de Nederlandse componist Willem Jeths. De muzikale leiding is in handen van Michael Schønwandt; Edward Caswell studeert het koor in. Leden van de Radio Kamer Filharmonie doen verslag van het repetitieproces en het concert.

tekst en foto's: Josje ter Haar, 1e viool

Vanmorgen nog een uur voorrepetitie waar we lekker veel mochten spelen en alle vocale en instrumentale solisten zoveel mogelijk even aan bod kwamen. En toen was het zover. De viool en de erhu konden tegen elkaar opbieden met hun solo's. De hoorns maakten hun ruisgeluiden. De slagwerkers poetsten hun glazen plaat met oorverdovend gepiep! De trombones hadden hun septimen-cadenzen nog even extra geoefend in de pauze en inderdaad, die rolden er op prachtige wijze uit. Na de pauze waren de altviolen te bewonderen in hun uitgebreide solo's.

Het driekoppige "Versace"-dameskoortje had zich in qipao gestoken (chinese jurkjes) en oogstte applaus bij hun opkomst na de pauze; dan kun je merken dat het publiek met je meeleeft. Bij de grappige intermezzi hoorde ik zowaar iemand schateren. De tekst was soms grappig maar ook poëtisch zodat het jammer was dat je als orkestlid geen tijd had om mee te lezen.
Monique Krüs, in een prachtige jadegroene changeantzijden robe, was in topvorm. Geweldig hoe ze in een week die enorme rol heeft ingestudeerd.
Het koor moest soms lang wachten maar had ook een paar imponerende solo's. Alles bij elkaar had ik het gevoel dat we heel goed voorbereid waren, dank aan onze chef Michael Schønwandt!

Voor een paar collega's is de middag nog niet afgelopen... De orkestassistenten hadden een heel drukke week: met deze enorme bezetting was de studio in Hilversum te klein en zaten we deze week elke middag in het Concertgebouw. Dat betekent elke middag alles opbouwen en weer afruimen. Als wij allang weer thuis zijn, moeten zij het slagwerk en het andere orkestmateriaal nog inladen en naar Hilversum terugbrengen. Zonder hen zou alles in het honderd lopen!

> RKF jan 2012 #8 - "Alle koeien verzamelen!"
> RKF jan 2012 #7 - Hôtel de Pékin voor een aanvoerder slagwerk
> RKF jan 2012 #6 - "En, wat doet je moeder???"
> RKF jan 2012 #5 - "Het oogt vrij primitief, maar dat is het zeker niet"
> RKF jan 2012 #4 - “Wonna bai tsjainiese boo?”
> RKF jan 2012 #3 - "Er is al een vlaag van herkenning"
> RKF jan 2012 #2 - Het geluid van een brekend twijgje...
> RKF jan 2012 #1 - "De altviolen moeten nablijven"

donderdag 26 januari 2012

RKF jan 2012 #8 - "Alle koeien verzamelen!"

De Radio Kamer Filharmonie en het Groot Omroepkoor verzorgen in de NTR ZaterdagMatinee van 28 januari 2012 de première van de herziene versie van 'Hôtel de Pékin - Dreams for a Dragon Queen' van de Nederlandse componist Willem Jeths. De muzikale leiding is in handen van Michael Schønwandt; Edward Caswell studeert het koor in. Leden van de Radio Kamer Filharmonie doen verslag van het repetitieproces en het concert.

"Volgende week maar eens proberen mijn fluit al spelend rond te draaien"

door Ingrid Geerlings, fluit
(foto's: Marjolijn Oonk)


Vandaag alweer dag 8 van de repetitieperiode voor de opera Hôtel de Pékin van Willem Jeths. In die reeks is het de derde dag repeteren op het podium van de akoestisch mooiste zaal van de wereld: Het Concertgebouw in Amsterdam. Kosten noch moeite wordt gespaard om de ultieme concertante uitvoering van deze opera te realiseren. Het is duidelijk te merken dat de spanning oploopt bij solisten en dirigent. Nog niet bij ons. De Radio Kamer Filharmonie is bedreven in het uitvoeren van 21e-eeuwse muziek en heeft wel voor hetere vuren gestaan. Dat wil niet zeggen dat we een makkie hebben aan deze opera. Zo moeten we met de houtblazers Daphnis-et-Chloé-riedels spelen, maar dan net een beetje anders dan de originele. En waar je bij Daphnis blij bent dat je klaar bent na één pagina, gaat Willem Jeths nog even door en gaat het register en helaas ook tempo omhoog. En, tot onze schrik, eindigend in een uptempo unisonopassage voor de hele houtgroep.

Af en toe hebben we wat minder te doen en is het tijd voor de sociale controle in het orkest. Voelt iedereen zich wel, is het nog wel gezellig of dreigt het te gezellig te worden? Zo ging mijn blik van links naar rechts en kwam ik uit bij twee slagwerkers die ik toch echt iets zag doen wat ik nog nooit gezien had. Twee enorme koebellen (zelfs voor stier Herman te zwaar) werden driftig rondgezwaaid en met een gezicht alsof er niets bijzonders was weer op de grond gezet. In de pauze ging ik toch maar even vragen waarom ze dat deden. Wat is het bedoelde effect in de zaal? Ze zwaaiden de bellen rond om het alom bekende Dopplereffect te verkrijgen. Zoals het geluid van de voorbijrazende ambulance vervormt, zo zal ook het geluid van de koebellen in de zaal vervormen.
Zo dragen nieuwe composities vaak bij aan de uitbreiding van de mogelijkheden van het instrumentarium. Volgende week maar eens proberen mijn fluit al spelend rond te draaien. Alhoewel, die neiging schijn ik altijd wel een beetje te hebben...

> RKF jan 2012 #7 - Hôtel de Pékin voor een aanvoerder slagwerk
> RKF jan 2012 #6 - "En, wat doet je moeder???"
> RKF jan 2012 #5 - "Het oogt vrij primitief, maar dat is het zeker niet"
> RKF jan 2012 #4 - “Wonna bai tsjainiese boo?”
> RKF jan 2012 #3 - "Er is al een vlaag van herkenning"
> RKF jan 2012 #2 - Het geluid van een brekend twijgje...
> RKF jan 2012 #1 - "De altviolen moeten nablijven"

woensdag 25 januari 2012

RKF jan 2012 #7 - Hôtel de Pékin voor een aanvoerder slagwerk

De Radio Kamer Filharmonie en het Groot Omroepkoor verzorgen in de NTR ZaterdagMatinee van 28 januari 2012 de première van de herziene versie van 'Hôtel de Pékin - Dreams for a Dragon Queen' van de Nederlandse componist Willem Jeths. De muzikale leiding is in handen van Michael Schønwandt; Edward Caswell studeert het koor in. Leden van de Radio Kamer Filharmonie doen verslag van het repetitieproces en het concert.

"Anders dan alleen maar die triangelpartij"

door Mark Haeldermans, slagwerk
(foto's: Josje ter Haar)


Ieder hotel heeft wel een keuken en wat mij betreft staat in de keuken van het Hôtel de Pékin vooral veel slagwerk. Wat al uit voorgaande blogs blijkt, is dat wij als slagwerkgroep zowel inhoudelijk als visueel heel interessante dingen doen in deze Jeths-productie.
Omdat iedereen zich anders voorbereidt op zo'n productie, lijkt het me leuk om een keer te schetsen hoe dat is voor een aanvoerder slagwerk.

Qua voorbereiding is deze opera wel heel anders dan een week met alleen maar een triangelpartij in een of andere symfonie (maar daarom niet minder belangrijk). Voor mij begon Hotel de Pékin ergens begin september via een mail van het kantoor met de vraag hoeveel slagwerkers er nodig zouden zijn. Aan de hand van een partituur met alleen het slagwerkgedeelte, die echter nog niet per speler ingedeeld was, ging ik aan de slag.
Aan mij om te bepalen hoeveel slagwerkers en wat ze spelen, welke instrumenten en hoeveel van ieder, wat is er in het MCO aanwezig, wat hebben we niet, wat gebruikt het RFO in dezelfde week en moeten we eventueel iets van hen lenen of toch nog gaan huren, hoe gaan we staan op het podium in Amsterdam enz, enz.... Na een weekje doorspitten van zo'n 130 blz. partituur , bleek dat er naast onze eigen drie mensen nog zes extra slagwerkers en een drummer nodig waren.

Vervolgens werd de hele slagwerkpartituur negen maal gekopieerd en heb ik deze per speler getekend/klaargemaakt en op laten sturen naar de intussen beschikbare extra spelers. Ergens in een vrije week in december ben ik dan met Teun onze orkestbode de instrumenten alvast gaan verzamelen en heb ik een tekening gemaakt van de positie van de instrumenten op het podium in Amsterdam. Dit niet alleen omdat het Concertgebouw-podium door zijn vele etages voor slagwerkinstrumenten nogal eens onhandig kan zijn, maar ook omdat er sommige spelers naast elkaar moeten staan wegens het delen van een instrument (bijv. zes of zevenstemmige marimba en vibrafoon-accoorden of onhaalbare wissels waarbij de ene slagwerker de andere helpt).

Van de verscheidenheid aan kleuren en timbres die slagwerkinstrumenten kunnen creëren heeft Willem Jeths in deze opera dankbaar gebruik gemaakt. Zoals bijvoorbeeld:
- Watergong: dunne gong die je na aanslaan onderdompelt in een teil met water waardoor de toonhoogte verandert.
- Polystyreen on glass plate: met piepschuim over een vochtige glasplaat of spiegel wrijven/draaien. Jeths beeldt hiermee krijsende gieren uit. (oordoppen gewenst)
- De takjes van collega René die gebroken dienen te worden.
- Gestemde glazen die aangewreven worden
- Gestemde cowbells aanslaan en vervolgens met gestrekte arm rondgedraaid worden waardoor je boventonen hoort en het geluid geprojecteerd wordt.
Voor het exotische karakter verder ook chinese cymbals, chinese opera gongs, chinese drums, stenen, leeuwengebrul....
Ook een cymbal boven het vel van een pauk gehangen- bij het pedaalgebruik van de pauk krijg je dan mysterieus, oosters geluid.

Zoals ik al eerder schreef, anders dan alleen maar die triangelpartij, maar als alles staat en klopt op de eerste repetitie en ik me ook alleen maar hoef te focussen op het spelen van mijn eigen partij, ben ik weer een tevreden mens en de rest hopelijk ook.

> RKF jan 2012 #6 - "En, wat doet je moeder???"
> RKF jan 2012 #5 - "Het oogt vrij primitief, maar dat is het zeker niet"
> RKF jan 2012 #4 - “Wonna bai tsjainiese boo?”
> RKF jan 2012 #3 - "Er is al een vlaag van herkenning"
> RKF jan 2012 #2 - Het geluid van een brekend twijgje...
> RKF jan 2012 #1 - "De altviolen moeten nablijven"

dinsdag 24 januari 2012

RKF jan 2012 #6 - "En, wat doet je moeder???"

De Radio Kamer Filharmonie en het Groot Omroepkoor verzorgen in de NTR ZaterdagMatinee van 28 januari 2012 de première van de herziene versie van 'Hôtel de Pékin - Dreams for a Dragon Queen' van de Nederlandse componist Willem Jeths. De muzikale leiding is in handen van Michael Schønwandt; Edward Caswell studeert het koor in. Leden van de Radio Kamer Filharmonie doen verslag van het repetitieproces en het concert.

Over het 'tureluur' en het 'ruis-in-de-buis'-effect

door Rebecca Grannetia, hoorn
(foto's: Josje ter Haar)


Vandaag hebben we onze eerste repetitie van de opera in het Concertgebouw gehad. De tekstschrijver vertelde ons dat de opera ging over een Chinese keizerin. Vandaar die Chinese banda (blaasorkestje, red.) die er gedeeltelijk voor het eerst bij zat vandaag. Ook voor het eerst vandaag de drie zangeressen en het gehele koor.

Leuke banda omdat het heel orientaals klinkt allemaal wat ze doen. Al gauw nadat we begonnen waren had ik weer mijn 'o ja'-momenten. Dan heb ik het over de 'gestopte' noten waarbij wij meerdere grepen moeten verzinnen om vervolgens zo snel mogelijk die grepen al spelende af te wisselen om zo een soort van tremolo (triller, red.) te krijgen……………….. Iedere repetitie heb ik zitten gummen omdat ik toch vond dat een andere greep beter was. Wij, mijn naaste collega en ik, hebben dit gedoopt tot het 'tuureluur'-effect. Vaak lachwekkend wanneer je merkt dat hij of jij al langere tijd op de verkeerde toon bent aan het jodelen en er dan alsnog achter komt dat het dus toch!! een halfje hoger stond geschreven zodat je algaande probeert te corrigeren en hoopt dat de goeie noot er nu wel bij zit. Je wordt er dus echt tuureluurs van want het gaat de hele opera zo door.

Behalve dit 'tuureluur'-effect zijn er nog andere vreemde dingen die wij als hoornisten moeten doen met ons instrument. Zo halen wij het mondstuk van onze hoorn, zetten het andersom op de inblaaspijp en op ritme blazen maar, het 'ruis-in-de-buis'-effect. Het laatste vreemde is dat we met onze handen op het mondstuk moeten slaan zodat je een 'ploppend'-effect krijgt. Doe dat maar eens in een ritme!! Vier tegen drie bijvoorbeeld!!

Al met al voor ons niet een alledaagse produktie met vele 'effecten'. Wat we regelmatig als grap tegen elkaar zeggen tijdens deze repetitieperiode is: ……………….En, wat doet je moeder??? Ik merk in de pauzes dat de meningen over deze opera verdeeld zijn maar is dat niet altijd zo? Ook dit soort producties horen er nu eenmaal bij en ik ben blij dat er überhaupt nog werk is alhoewel ik eerlijk moet toegeven dat ik me ook heb laten verleiden om in het laatste repetitiegedeelte, waarbij onze aanvoerder-altist lekker zit te'schmieren', een cryptogram heb zitten oplossen……………. Heel even maar hoor! Uiteindelijk denk ik dat het best een leuke Matinee zal worden alleen al door de banda, de drummer-boys en alle andere vele……………… 'effecten'!!

> RKF jan 2012 #5 - "Het oogt vrij primitief, maar dat is het zeker niet"
> RKF jan 2012 #4 - “Wonna bai tsjainiese boo?”
> RKF jan 2012 #3 - "Er is al een vlaag van herkenning"
> RKF jan 2012 #2 - Het geluid van een brekend twijgje...
> RKF jan 2012 #1 - "De altviolen moeten nablijven"

maandag 23 januari 2012

RKF jan 2012 #5 - "Het oogt vrij primitief, maar dat is het zeker niet"

De Radio Kamer Filharmonie en het Groot Omroepkoor verzorgen in de NTR ZaterdagMatinee van 28 januari 2012 de première van de herziene versie van 'Hôtel de Pékin - Dreams for a Dragon Queen' van de Nederlandse componist Willem Jeths. De muzikale leiding is in handen van Michael Schønwandt; Edward Caswell studeert het koor in. Leden van de Radio Kamer Filharmonie doen verslag van het repetitieproces en het concert.

Van verstevigde lessenaars, verse zangeressen en strijken tussen a en d snaar

door Frits Wagenvoorde, 2e viool
(foto's: Josje ter Haar)

Eerste repetitie vandaag met de zangers en meteen een 'verse' sopraan: Monique Krüs. Zij nam het gisteren over van de oorspronkelijk geplande die het liet afweten. Wat een prestatie om zo’n dragende partij in zo’n korte tijd al zo goed te zingen! Dat gaat zeker goed komen voor zaterdag.
Ook dirigent Michael Schønwandt doet het bewonderenswaardig. Hij kent de partituur uitstekend en loodst ons er op buitengewoon prettige en efficiente wijze door heen. Die partituur is overigens niet mis. Door de enorme bezetting zijn er buitenproportioneel grote pagina’s nodig om alle notenbalken onder elkaar op een bladzij te krijgen. Bril en loupe zijn vereist om de uiterst kleine nootjes te kunnen lezen, en de lessenaar waarop dit boekwerk ligt heeft en extra verzwaring nodig om niet om te vallen.

Er waren deze maandagochtend een aantal lege plaatsen in het orkest. Een griepgolf, of een auditie? Ja lieve lezers, jullie weten toch dat de Radio Kamer Filharmonie over anderhalf seizoen moet stoppen. Dus als er ergens proefspelen zijn gaan er steevast een aantal orkestleden auditeren...

Sinds kort is de Erhu-speelster verplaatst naar een plek achter de altviolen. Een stuk dichter in mijn buurt dan in het begin van de repetitieperiode. Het instrument heeft een prachtige klank. Ik kende het alleen als muziek op de achtergrond, bij geuren van Tjap Tjoi en Foe Jong Hai in een Chinees restaurant, maar nu grijp ik de gelegenheid aan er meer over te weten te komen. De klankkast is vrij klein ten opzichte van een viool bijvoorbeeld, maar het geluid dat eruit komt is toch aanzienlijk. Er zijn twee snaren, een a- en een d-snaar, en het haar loopt tussen de snaren! Dat betekent volgens mij dat je voor de ene snaar moet duwen en voor de andere snaar de stok naar je toe moet trekken. Het oogt vrij primitief, maar dat is het zeker niet, getuige dit filmpje op youtube!


> RKF jan 2012 #4 - “Wonna bai tsjainiese boo?”
> RKF jan 2012 #3 - "Er is al een vlaag van herkenning"
> RKF jan 2012 #2 - Het geluid van een brekend twijgje...
> RKF jan 2012 #1 - "De altviolen moeten nablijven"

vrijdag 20 januari 2012

RKF jan 2012 #4 - “Wonna bai tsjainiese boo?”

De Radio Kamer Filharmonie en het Groot Omroepkoor verzorgen in de NTR ZaterdagMatinee van 28 januari 2012 de première van de herziene versie van 'Hôtel de Pékin - Dreams for a Dragon Queen' van de Nederlandse componist Willem Jeths. De muzikale leiding is in handen van Michael Schønwandt; Edward Caswell studeert het koor in. Leden van de Radio Kamer Filharmonie doen verslag van het repetitieproces en het concert.

"De stok is goed, de stok is geweldig!"

door Gé Bartman, cello

“Wonna bai tsjainiese boo?” Een beeldige mandarijn houdt mij een cellostok voor. Ik ben cellist in de Radio Kamer Filharmonie en dobber deze weken met mijn collega’s rond in een Chinese saus, met voorbedachten rade gemorst over een tamelijk verse opera, nog binnen de houdbaarheidsdatum. Toeval? Zoals het kompas voor de zeekapitein is de I Tjing mijn baken en ik weet dat het kosmisch zo moet zijn. “Hundeldfiftie joeloo!” Da’s voor niks. Ik laat de bescheiden geldstroom langs deze wijze opportunist vloeien en ga aan de slag met de toevalstreffer.
Ik kan maar met één stok tegelijk cellospelen en met twee stokjes eten lukt me helemaal niet. En dat hoeft gelukkig ook niet in mijn orkestpartij. Maar de stok is goed, de stok is geweldig! En van links tot rechts helemaal Chinees. Op het oog een soort God-zegene-de-greep klaftmansjip, maar dit zij de les: ze ploef of ze poeding is in ze ieting! Dank u, China! Dank u, I Tjing! En Theo Ploeger, mijn collega uit het Radio Filharmonisch Orkest, haalt ze voor u uit China!

(foto's: Josje ter Haar)

> RKF jan 2012 #3 - "Er is al een vlaag van herkenning"
> RKF jan 2012 #2 - Het geluid van een brekend twijgje...
> RKF jan 2012 #1 - "De altviolen moeten nablijven"

donderdag 19 januari 2012

RKF jan 2012 #3 - "Er is al een vlaag van herkenning"

De Radio Kamer Filharmonie en het Groot Omroepkoor verzorgen in de NTR ZaterdagMatinee van 28 januari 2012 de première van de herziene versie van 'Hôtel de Pékin - Dreams for a Dragon Queen' van de Nederlandse componist Willem Jeths. De muzikale leiding is in handen van Michael Schønwandt; Edward Caswell studeert het koor in. Leden van de Radio Kamer Filharmonie doen verslag van het repetitieproces en het concert.

"Eén fragment was vandaag bijna schokkend, maar ook wel grappig"

tekst en foto's: Annet Karsten, fagot

Vandaag begon een tweede doorloop van de opera. Helemaal weer vanaf het begin. Er is al een vlaag van herkenning, een ‘oh ja’ gevoel en daarnaast natuurlijk weer het ontdekken van nieuwe elementen uit het stuk.
Eén fragment was vandaag bijna schokkend, maar ook wel grappig. In een stukje voor alleen erhu en piano (en waarschijnlijk straks ook zangers en misschien nog de andere Chineze instrumenten) klonk zowaar de beruchte vlooienmars. Die mocht ik vroeger nooit spelen, ik durf er ook wel vanuit te gaan dat de pianiste Pauline Post dit ook nog nooit eerder in een concertzaal heeft gespeeld.

Verder kwam ik door een gesprekje met componist te weten dat de flugelhoorn, bespeelt door mijn buurman, Raymond, voor een personage staat, samen met straks de bassolist, namelijk de eerste keizer van China, Qin Shi Huangdi. Die speelt/zingt dan in de dromen van CiXi, de laatste keizerin, verbeeld door de ehru, volgens het libretto, een duet. Een unieke combinatie.

En zo zullen er vast nog wel meer instrumenten symbool staan voor personages uit de opera. Hoe dat allemaal precies zit zullen we vast wel te weten komen na het weekend als we met solisten en koor aan de slag gaan.

> RKF jan 2012 #2 - Het geluid van een brekend twijgje...
> RKF jan 2012 #1 - "De altviolen moeten nablijven"

woensdag 18 januari 2012

RKF jan 2012 #2 - Het geluid van een brekend twijgje...

De Radio Kamer Filharmonie en het Groot Omroepkoor verzorgen in de NTR ZaterdagMatinee van 28 januari 2012 de première van de herziene versie van 'Hôtel de Pékin - Dreams for a Dragon Queen' van de Nederlandse componist Willem Jeths. De muzikale leiding is in handen van Michael Schønwandt; Edward Caswell studeert het koor in. Leden van de Radio Kamer Filharmonie doen verslag van het repetitieproces en het concert.

"Er staan wonderlijke titels boven de scènes"











tekst en foto's: Marjolijn Oonk, 2e viool

Iedere opera heeft een opbouw: de componist brengt het verhaal, de personages en de muziek op gang (dat hebben wij gisteren meegemaakt) en als de sfeer opgebouwd is kan hij alles laten gebeuren. Vandaag spelen we de orkestmuziek door van het laatste gedeelte, de tweede acte. Wat zou er allemaal gebeuren op het toneel? Er staan wonderlijke titels boven de scènes, de personages hebben soms een nummer in plaats van een naam, gaan dood, zweven naar de hemel, de zon verbrandt… De muziek is veel minder druk dan gisteren in het eerste deel. De erhu, het Chinese instrument, speelt een grote solopartij. Ik begrijp nu waarom de drie altviolen zo veel ingezet worden: zij klinken behoorlijk als een erhu!

Willem Jeths, de componist, zit de hele tijd bij de repetitie. Zo kan hij zijn herziene versie nog verbeteren, of uitleggen wat zijn bedoeling is. Wij musici beseffen niet altijd hoe bijzonder dicht we bij het vuur zitten, hoe andere orkesten over een aantal jaren met hun vragen zullen blijven zitten. De fluiten ontdekken allerlei fouten (“of bedoél je het zo?”) in hun partij. Slagwerker René moet ergens fortissimo een stuk hout breken, er ligt een hele stapel latten voor hem klaar. Willem Jeths is niet tevreden, hij bedoelt eigenlijk het geluid van het breken van een twijgje. René weet genoeg: de muziek is op dat moment heel stil, hij hoeft nergens bovenuit te klinken: vanmiddag zal hij buiten een paar mooie twijgjes uitzoeken.

> RKF jan 2012 #1 - "De altviolen moeten nablijven"

RKF jan 2012 #1 - "De altviolen moeten nablijven"

De Radio Kamer Filharmonie en het Groot Omroepkoor verzorgen in de NTR ZaterdagMatinee van 28 januari 2012 de première van de herziene versie van 'Hôtel de Pékin - Dreams for a Dragon Queen' van de Nederlandse componist Willem Jeths. De muzikale leiding is in handen van Michael Schønwandt; Edward Caswell studeert het koor in. Leden van de Radio Kamer Filharmonie doen verslag van het repetitieproces en het concert.

"Ik ben gek op het rijke, zweverige, nasale geluid van de erhu"

tekst en foto's: Josje ter Haar, 1e viool

Hôtel de Pékin! De naam suggereert exotisme en inderdaad, we worden niet teleurgesteld. Als we binnenkomen voor de eerste repetitie hebben de 9(!) slagwerkers hun enorme instrumentarium al opgebouwd en bij de eerste inzet beginnen ze met een theatraal gebaar te zwaaien met grote bellen. De titels boven de scènes gaan over draken, wijde mouwen en hemellichamen. Ik heb geluk want recht achter me zit de erhu. Ik ben gek op het rijke, zweverige, nasale geluid van het Chinese strijkinstrument.

In een flink tempo stomen we door het materiaal heen; soms moeten we stoppen omdat de noten niet duidelijk zijn: onze dirigent Michael Schønwandt had de partituur zelfs met een vergrootglas bestudeerd maar in onze partijen staan andere maatsoorten dan bij hem, en de eerste violen begrijpen soms niet welke lijn ze moeten volgen (van de acht; mijn partij weegt bijna een kilo!) Gelukkig zit de componist in de zaal en hebben we hulp van assistent- dirigent Wouter Padberg, echt onontbeerlijk bij zo'n grote productie.

Mijn eerste indruk is een overdadige opera. Veel effecten, er zijn geluiden bij die ik nog nooit gehoord heb; heel veel geluid, en dan zijn het koor en de solisten er nog niet eens bij. Aan het eind van de repetitie heb ik citaten voorbij horen komen van: Elektra, Daphnis et Chloe, Chinese Charleston, het Engelse volkslied, Rosenkavalier en Salomé.
De altviolen krijgen een wilde solo en moeten nablijven, net zoals de erhu die kampt met onduidelijkheden in de partij. Morgen de tweede helft!

donderdag 12 januari 2012

Leden Radio Kamer Filharmonie op staatsbezoek naar Oman - deel 6

Koningin Beatrix legt van 8 t/m 12 januari 2012 een staatsbezoek af aan de Verenigde Arabische Emiraten en Oman. Leden van de Radio Kamer Filharmonie zijn gevraagd haar op deze reis te vergezellen.

"Het gehele protocol stond op zijn kop!"

door Kees Dijk, manager Radio Filharmonisch Orkest en Radio Kamer Filharmonie

Gisteravond was het zover: het concert voor de Sultan! De veiligheidsmaatregelen waren extreem. Alle instrumenten werden gecheckt, de vleugel onderzocht, kortom echt een goede atmosfeer om lekker muziek te maken! Om 21.15u kwam het gezelschap binnen. Onze musici stonden toen al 20 minuten op het podium. Inclusief de Koningin, het prinselijk paar en de Sultan, en inclusief Elisabeth Kamphuis (medewerker MCO, red.) en mijzelf, bevonden zich precies 21 mensen in de zaal. Een echt exclusief concert kun je gerust stellen. Het concert (precies 50 minuten) ging fantastisch en hoewel je dat niet aan het applaus kon afmeten, was de waardering groot (hoorden we achteraf).

De grote vraag was of er een gelegenheid zou zijn dat we voorgesteld zouden worden aan de Koningin en haar gevolg en de Sultan. Juist de laatste was de onzekere factor. Sultan Qaboos houdt niet echt van gezelschappen en begeeft zich zelden onder de mensen. De Koningin en Prins Willem-Alexander namen echter het initiatief en lieten ons naar een anti-chambre komen waar, na zelf te zijn voorgesteld, ik de gelegenheid kreeg alle musici bij naam te introduceren. Daarna bedankte de Majesteit ons hartelijk en verontschuldigde zij zich voor het kleine aantal aanwezigen. En toen gebeurde iets opmerkelijks. Op een vraag van Prins Willem-Alexander of we nog meer concerten speelden, antwoordden Ingrid Geerlings en Arjan Woudenberg dat we dat wel wilden en daar ook repertoire voor mee hadden genomen. Zij doelden op de al geopperde mogelijkheid om te spelen tijdens de ontvangst van de Nederlandse gemeenschap in Oman. Toen ik dat dinsdag aan het Hof had voorgelegd bleek dat absoluut niet te kunnen. PWA echter vond dat een uitstekend idee en deelde dat met zijn moeder. Gevolg: het gehele protocol stond op zijn kop! Vannacht is tot 3.00u gewerkt om alles artistiek, publicitair en logistiek in orde te krijgen en dat is met veel succes gelukt. We hebben veel kunnen spelen en tot slot ook het Wilhelmus. Dat ontlokte de Koningin de opmerking dat deze live begeleiding van het volkslied toch wel veel fraaier was dan "de krakende bandjes" waarmee zij het doorgaans moet doen. Er was heel veel persaandacht en opnieuw een zeer hartelijk contact met de koninklijke familie. Ook de ambassadeur heeft niet voorbij willen gaan aan onze hachelijke positie door daar tijdens zijn introductiespeechje aan te refereren. Kortom, missie geslaagd, meer dan dat!

Aan dit bijzondere avontuur komt nu een einde. We vliegen vanavond terug en zijn vrijdagochtend vroeg weer in Nederland.

Staatsbezoek naar Oman - deel 5
Staatsbezoek naar Oman - deel 4
Staatsbezoek naar Oman - deel 3
Staatsbezoek naar Oman - deel 2
Staatsbezoek naar Oman - deel 1

woensdag 11 januari 2012

Leden Radio Kamer Filharmonie op staatsbezoek naar Oman - deel 5

Koningin Beatrix legt van 8 t/m 12 januari 2012 een staatsbezoek af aan de Verenigde Arabische Emiraten en Oman. Leden van de Radio Kamer Filharmonie zijn gevraagd haar op deze reis te vergezellen.

"'s Avonds het officiele staatsdiner, een hele belevenis"

door orkestmanager Kees Dijk

Na een voorspoedige reis werden we in de VIP-ruimte van het vliegveld van Muscat ontvangen door medewerkers van de ambassade die ons per bus vervolgens begeleidden naar het schitterend aan zee gelegen Shangri-la Hotel.

Dinsdagmiddag zijn Elisabeth (Kamphuis, MCO, red.), (pianist, red.) Paolo Giacometti en ik naar de concertzaal in het Paleis gegaan om de situatie ter plekke te bekijken. Een prachtige zaal in Arabische stijl opgetrokken (met een heus concertorgel), louter voor gebruik van de Sultan zelf. Paolo was verrukt over de Steinway, die op dat moment werd gestemd. Hij kon ook nog kiezen voor een Bösendorfer overigens!

's Avonds mocht ik aanzitten met 250 andere gasten aan het officiele staatsdiner. Een hele belevenis. Dit was ook het moment om in contact te komen met het Nederlandse bedrijfsleven. Er was weinig tijd, maar ik kreeg de gelegenheid om met deze en gene over onze situatie én perspectieven te spreken.

Vanmiddag (woensdag) gaan we naar het Paleis voor een repetitie en dan vanavond het concert!! We kijken er naar uit!!

Staatsbezoek naar Oman - deel 4
Staatsbezoek naar Oman - deel 3
Staatsbezoek naar Oman - deel 2
Staatsbezoek naar Oman - deel 1

dinsdag 10 januari 2012

Leden Radio Kamer Filharmonie op staatsbezoek naar Oman - deel 4

Koningin Beatrix legt van 8 t/m 12 januari 2012 een staatsbezoek af aan de Verenigde Arabische Emiraten en Oman. Leden van de Radio Kamer Filharmonie zijn gevraagd haar op deze reis te vergezellen.

Orkestmanager Kees Dijk live vanuit Oman in KRO's De Ochtend van 4 - onder meer over het initiatief tot een nieuw freelance (omroep)orkest (interview begint v.a. 01:13:05):

Get Microsoft Silverlight Of bekijk de flash versie.

Luister ook naar bassist Wilmar de Visser in De Klassieken bij Maartje van Weegen, iedere werkdag tussen 11:00 en 12:00 > deklassieken.radio4.nl

Staatsbezoek naar Oman - deel 3
Staatsbezoek naar Oman - deel 2
Staatsbezoek naar Oman - deel 1

maandag 9 januari 2012

Leden Radio Kamer Filharmonie op staatsbezoek naar Oman - deel 3

Koningin Beatrix legt van 8 t/m 12 januari 2012 een staatsbezoek af aan de Verenigde Arabische Emiraten en Oman. Leden van de Radio Kamer Filharmonie zijn gevraagd haar op deze reis te vergezellen.

9 januari 2012 19:00 uur, De 'bescheiden' ontvangstruime van Muscat International Airport, Oman (video: orkestmanager Kees Dijk):



"24° C geen vuiltje aan de lucht"

door Arjan Woudenberg, klarinettist RKF

Het vliegtuig is altijd een mooie ontmoetingsplek. Negen uur op een eilandje in de lucht met mensen wier neuzen dezelfde kant op staan en die samen één doel hebben: Muscat bereiken. Terwijl de ski-oorden onder ons langs trekken, kom ik in gesprek met mijn buurman die ingenieur is bij CentraalStaal International. Anish Kapoor veroorzaakt met behulp van de kennis en techniek van CSI in de scheepsbouw de prachtigste sculpturen (foto's). De huid is onderdeel van de constructie en dat verwezenlijkt de stoutste dromen van de meest plastisch denkende architecten van het hoogste niveau.
Onderwijl worden we Royalty Watcher Watchers (www.twitter.com/@petervdvorst).

Hoewel onze opdracht is de contraprestatie te zijn voor het staatsbezoek heeft dit ons er niet van weerhouden contact te leggen met de Nederlandse gemeenschap in Oman. Wij zijn tenslotte de Radio Kamer Filharmonie van alle Nederlanders. Ook de koninklijke familie vergeet de expats niet. De Omaanse vrije donderdag is ideaal voor een receptie in aanwezigheid van de koningin en haar gevolg. Mocht Radio Nederland Wereldomroep een manier vinden om de nieuwe Omanieten van Nederlandse afkomst te blijven bereiken dan raad ik ze aan de concerten van de RKF uit te zenden; want wat is er mooier dan eventjes in het Concertgebouw te zijn in je eigen stoel waanzinnig mooie muziek te ontdekken, gespeeld door musici die je een hand hebt gegeven en waarmee je een praatje over het weer hebt gemaakt (24° C, 53% luchtvochtigheid, geen vuiltje aan de lucht)?

Over klimaat gesproken: in Oman weten ze hoe het moet. De nieuwste aflevering van CSI is de bouw van het Oman Cultureel Centrum in Muscat, terwijl het operahuis net af is.

Staatsbezoek naar Oman - deel 2
Staatsbezoek naar Oman - deel 1

zondag 8 januari 2012

Leden Radio Kamer Filharmonie op staatsbezoek naar Oman - deel 2

Koningin Beatrix legt van 8 t/m 12 januari 2012 een staatsbezoek af aan de Verenigde Arabische Emiraten en Oman. Leden van de Radio Kamer Filharmonie zijn gevraagd haar op deze reis te vergezellen. Orkestmanager Kees Dijk doet verslag.

Op zondagavond 8 januari wordt nog hard gerepeteerd aan o.a. de Kaiserwalzer van J. Strauss jr. (in een bewerking van A. Schönberg):



Morgen op reis en woensdag a.s. concert in het paleis van Sultan Quaboos van Oman!

> Leden Radio Kamer Filharmonie op staatsbezoek naar Oman - deel 1

vrijdag 6 januari 2012

Leden Radio Kamer Filharmonie op staatsbezoek naar Oman - deel 1

Koningin Beatrix legt van 8 t/m 12 januari 2012 een staatsbezoek af aan de Verenigde Arabische Emiraten en Oman. Leden van de Radio Kamer Filharmonie zijn gevraagd haar op deze reis te vergezellen. Orkestmanager Kees Dijk doet verslag.

"Of we die ene rijke Arabier tegen komen is natuurlijk de vraag"

Het aftellen is begonnen! Maandag vertrekt een ensemble van 11 musici uit de RKF, de pianist Paolo Giacometti, Elisabeth Kamphuis en ik naar Oman om daar op woensdagavond in het Paleis van de Sultan een concert te geven dat de Koningin haar gastheer, Sultan Quaboos (foto), zal aanbieden.

Tijdens het concert dat Thomas Zehetmair als invaller voor Frans Brüggen in september jl. gaf met de RKF kwam bij mij een gevoel van woede boven: waarom wordt een dergelijk prachtig orkest zomaar opgeheven? De volgende vraag die zich aandiende was of er nu helemaal niemand op de wereld bestaat met voldoende geld die het leuk zou vinden om als maecenas op te treden; bijvoorbeeld een rijke Arabier. Rijke Arabieren steken vaak honderden miljoenen in voetbalclubs. Laat er één zijn die door zijn studie op Harvard, Oxford of Princeton in aanraking is gekomen met klassieke muziek!

Na het concert kwam ik Sieuwert Verster tegen die het Hof af en toe adviseert op muziek gebied en ik deelde mijn gedachten met hem. Zijn reactie was: "Dat is toeval, ik ben net gevraagd na te denken over een culturele contraprestatie voor de staatsbezoeken naar de Verenigde Arabische Emiraten en Oman in januari. Laten we er eens over praten." En zo geschiedde! Het resultaat is een concert in Oman. De VAE viel om plantechnische redenen af.

Of we die ene rijke Arabier tegenkomen is natuurlijk de vraag. Wel hopen we met de deelnemers aan de handelsmissie in contact te komen, bijvoorbeeld om het "Ludwig"-project onder de aandacht te brengen. Wat er van zij, het blijft bijzonder dat de Koningin binnen een jaar 2x een door de politiek om zeep gebracht orkest laat optreden.

Uyt den ouden Doosch #20: Han de Vries - the radio recordings

door Jan Jaap Kassies, Muziekbibliotheek van de Omroep

Archieven, op welk gebied dan ook, bevatten dikwijls bijzondere zaken die pas als gevolg van een specifieke aanleiding naar boven komen. Boeken, tv-programma’s etc. ontsluiten materiaal dat lag te wachten op verspreiding.
Enige tijd geleden verscheen een cd-/dvd-box (9 cd’s en 2 dvd’s) met de titel Han de Vries – the radio recordings (Oboe Classics CC2024). Hierin zijn niet minder dan 51 opnamen van de grote hoboïst (geb. 1941) verzameld – 22 concerten en 29 kamermuziekwerken. Componisten uiteenlopend van Bach tot Breuker zijn vertegenwoordigd in opnamen die werden gemaakt in de periode 1968-2002.

Peter Bree, niet alleen oud-Radio4-medewerker maar ook oud-leerling van De Vries, nam het initiatief voor deze prachtige uitgave. Hij had jarenlang met zijn cassetterecorder radio-uitzendingen opgenomen; hierdoor was het ontbreken van een aantal registraties in de collectie van Beeld en Geluid gelukkig niet onoverkomelijk. Ook collega Freek Sluijs droeg een MCO-steen bij: hij digitaliseerde een cassettebandje uit de MCO-archieven, zodat nog is te horen hoe Han de Vries op 16 december 1989 in Muziekcentrum Vredenburg samen met het Radio Kamerorkest onder David Porcelijn het hoboconcert van Alexander Voormolen uitvoerde. De MCO-ensembles werkten mee aan nog 11 andere onderdelen van deze box: het RKO was betrokken bij concerten en studio-opnamen met werken van Arnold, J.S. Bach (Cantate BWV 84, waaraan ook sopraan Elly Ameling, violist Ronald Hoogeveen en het Groot Omroepkoor meewerkten), R. Rodney Bennett, Bert Esser, Françaix, R. Strauss en Voormolen, van wie ook het Concert voor 2 hobo’s is opgenomen). Het Radio Filharmonisch Orkest begeleidt Han de Vries in werken van Morton Feldman, J. Haydn en Bruno Maderna, die (op een bonus-dvd) te zien is terwijl hij in de VARA-Studio zijn Derde hoboconcert dirigeert, kort voor de wereldpremière in het Holland Festival van 1973. Het Metropole Orkest onder H.K. Gruber is te zien op de andere dvd, in Wuivend Riet van Willem Breuker (Concertgebouw, 2000).

Hopelijk inspireert deze indrukwekkende, zeer verzorgde uitgave weer anderen om te gaan speuren in archieven van instellingen en particulieren; er is altijd wel een aanleiding te vinden voor het voor een groter publiek toegankelijk maken van dit soort documenten. Als het dan ook nog op zo’n voorbeeldige manier gebeurt als bij deze box het geval is, kan worden gesproken van een ideale productie. (www.oboeclassics.com)