RFO-blog dec 2011 #7 - "Dat hebben wíj weer!"

Het Radio Filharmonisch Orkest geeft in de NTR ZaterdagMatinee van 10 december 2011 een concertante uitvoering van Salome, een opera in één akte van Richard Strauss, voorafgegaan door Das Gehege van Wolfgang Rihm, de componist die dit seizoen centraal staat in de ZaterdagMatinee. Repetities en concert staan onder leiding van eredirigent - tevens oud-chefdirigent - Edo de Waart. Verschillende leden van het orkest doen verslag van de repetities. > meer informatie over het concert

blogger vandaag: Henk de Vlieger, slagwerk

ZOIETS VERZIN JE TOCH NIET?

“Dat hebben wíj weer!” Al weken lang hoor ik die verzuchting om me heen. Natuurlijk verheugden we ons erop om Salome uit te voeren. Welk orkest wil dat niet? Maar waarom in godsnaam dan ook nog zo’n lang stuk van Rihm op hetzelfde programma? Salome is weliswaar een relatief korte opera, maar de partituur stelt buitengewoon hoge eisen aan het orkest. Het is eigenlijk of je drie grote orkestwerken van Strauss, laten we zeggen Tod und Verklärung, Also sprach Zarathustra! en Ein Heldenleben zonder onderbreking achter elkaar moet spelen. Om dat vooraf te laten gaan door een gecompliceerd hedendaags werk van ruim een half uur, zoiets verzin je toch niet?

Welnu, de ZaterdagMatinee verzon zoiets wel. En door de repetitie van vandaag ben ik ervan overtuigd geraakt dat dat een ijzersterk programma oplevert. Als je de synopsis van Das Gehege leest (Barbara lichtte vrijdag al een tipje van de sluier op) is het niet moeilijk om daarin de parallel te ontdekken met het verhaal van Salome. Twee Duitse componisten, die een min of meer gemeenschappelijk onderwerp hebben getoonzet, ieder in hun eigen idioom, dat levert een boeiende confrontatie op. Voor de uitvoering van deze combinatie moet je natuurlijk wel over een orkest beschikken, dat excelleert in zowel het laat-romantisch operarepertoire als het hedendaagse werk. Een orkest dat een dergelijk programma als een uitdaging ervaart. Een orkest dat met een mix van passie en nieuwsgierigheid zo’n avontuur wil aangaan. Kortom, een orkest als het Radio Fil!

Het begin van de repetitie van vandaag werd besteed aan de compositie van Rihm. Voor het eerst voegde de Koreaanse sopraan Hellen Kwon zich bij ons, die een prachtige, spannende lijn aanbracht in wat vorige week nog een vrij willekeurige verzameling losse orkestfragmentjes leek. De expressieve melodiek deed me soms denken aan Alban Berg, maar er kwam ook een passage voorbij, die zo uit een opera van Gluck kon zijn weggelopen. En op andere momenten begreep ik ineens waarom Edo de Waart vorige week zo zijn binnenpretjes had. De stem van Kwon (die overigens vorige week nog de rol van Salome zong bij de Hamburgse Staatsoper) ging gelukkig niet ten onder in de klankerupties van het orkest.

Alle zeventien vocale solisten voor Salome waren vandaag aanwezig en dat bood ons de gelegenheid om de opera met slechts minimale onderbrekingen door te spelen. Wat een genot! Ineens viel alles op zijn plaats en wierp de noeste arbeid van de vorige week zijn eerste vruchten af. Vaak bekruipt me het gevoel, dat Salome eigenlijk een uit de kluiten gewassen symfonisch gedicht is, waar de zangstemmen kunstig in het orkestpalet zijn verweven. Dosering van de dynamiek is hier van het grootste belang. Vooral omdat het orkest bij een concertante uitvoering niet wordt afgedempt door een orkestbak, is enige terughoudendheid geboden. Nodigt de muziek van Strauss regelmatig uit tot een collectieve geestdrift, de zangers mogen nooit overstemd worden. Gelukkig zijn er in deze opera een paar momenten - het tussenspel na de derde scène, de sluierdans - waar even niet gezongen wordt en de passie in het orkest mag oplaaien.

Hulde aan Mauricio Fernández (foto), die er opnieuw in is geslaagd om een werkelijk uitmuntende solistencast voor deze productie bij elkaar te brengen. Hulde ook aan Edo de Waart, die dit arbeidsintensieve avontuur met ons wil aangaan, onze eredirigent, die bekend staat om zijn efficiënte manier van werken en bovendien een enorme affiniteit heeft met dit repertoire. Dat hebben wíj weer!


> RFO-blog dec 2011 #6 - "Zij moesten waarschijnlijk nog hun surprises afmaken…"
> RFO-blog dec 2011 #5 - "Krakende noten maken plaats voor soepele frases"
> RFO-blog dec 2011 #4 - "Het hoeft niet mooi hier, maar wel met veel karakter!"
> RFO-blog dec 2011 #3 - "Salome krijgt altijd wat zij wil. Heerlijk...toch?"
> RFO-blog dec 2011 #2 - "Voor veel nieuwe collega’s is het toch weer even schrikken"
> RFO-blog dec 2011 #1 - "De kop is eraf..."