RFO-blog dec 2011 #4 - "Het hoeft niet mooi hier, maar wel met veel karakter!"

Het Radio Filharmonisch Orkest geeft in de NTR ZaterdagMatinee van 10 december 2011 een concertante uitvoering van Salome, een opera in één akte van Richard Strauss, voorafgegaan door Das Gehege van Wolfgang Rihm, de componist die dit seizoen centraal staat in de ZaterdagMatinee. Repetities en concert staan onder leiding van eredirigent - tevens oud-chefdirigent - Edo de Waart. Verschillende leden van het orkest doen verslag van de repetities. > meer informatie over het concert

blogger vandaag: Henk de Vlieger, slagwerk, vandaag 35 jaar bij het orkest!

PRETOOGJES EN EEN NAUWELIJKS VERHOLEN GRIJNS

Eén december. Laat in de avond. Terwijl half Nederland zit te zwoegen op Sinterklaasgedichten, zit ik te ploeteren op deze blog. Eigen schuld. Ik heb als blogger zelf voor deze dag gekozen omdat ik iets te vieren heb. Het is vandaag namelijk vijfendertig jaar geleden dat ik als slagwerker werd aangesteld bij het MCO (toen nog: Dienst Muziek Programma Faciliteiten Radio van de NOS.) Nu is elke dag in het Radio Filharmonisch Orkest er eentje om te celebreren, maar een zevende lustrum is een goede reden om dat eens wat extra kracht bij te zetten. Daarom heb ik gisterenavond een baklava gebakken. En het is me warempel gelukt om die lekkernij vanochtend heelhuids, met bakblik en al, omwikkeld met folie, in mijn rugzakje naar Hilversum te vervoeren. Mijn lieve collega’s! Ook zij vonden het kennelijk aanleiding voor een feestje. De ‘restgroep’ (orkestjargon voor paukenisten, slagwerkers, pianist en harpiste) die voor de gelegenheid was uitgebreid met de contrafagottiste, verraste me in de koffiepauze met een overweldigend boeket. Rode rozen, gerbera’s, anthuriums, amarillussen, bessen en wat al niet! Ook de orkestmanager overrompelde me even later met een toespraakje en een tweede bos bloemen, namens het hele orkest. Deze dag zal me bijblijven als de dag van de boeketten! Sträuße!

De ochtendrepetitie werd besteed aan Richard Strauß. Edo ging meteen van start met Salomes Tanz, een van de fragmenten uit de opera waar alleen het orkest aan het woord is. Een van de fragmenten ook, waarin de ‘restgroep’ flink aan de bak mag. Fantastische muziek, briljant georkestreerd, maar razend lastig. Wat een genot om dat weer met Edo te mogen doen. De dans duurt maar enkele minuten, maar we hebben er vandaag toch bijna een uur op gewerkt. De rest van de ochtend werd besteed aan het slot van de opera, waar Salome het hoofd van Jochanaan opeist en Herodes haar tevergeefs op andere gedachten probeert te brengen. De solisten komen maandag pas, maar in gedachten hoorde ik Herodias al krijsen: “Ah, das sagst du gut, meine Tochter. Das sagst du gut!” Had ik eerder deze week nog gedacht dat ik slechts één paar bekkens zou gebruiken voor deze opera, vandaag kwam ik tot een ander inzicht. Die ene bekkenslag, waar Herodes - ten einde raad - Salome zelfs de Voorhang van het Allerheiligste aanbiedt, dat mocht best met een maatje groter. Het is altijd weer een uitdaging om de toenemende gruwelijkheid van deze opera op gepaste wijze te realiseren. Edo wees ons er al herhaaldelijk op: “weinig happy people in dit verhaal” en: “het hoeft niet mooi hier, maar wel met veel karakter!”

Na de lunchpauze was het tijd voor het volgende boeket: de toneelschrijver Botho Strauß. Het stuk dat we volgende week voorafgaand aan Salome mogen uitvoeren is gebaseerd op een tekstfragment uit één van zijn toneelwerken: Das Gehege, voor dramatische sopraan, een zwijgende mannenrol en groot orkest van de componist Wolfgang Rihm. Met het werk van Rihm zijn wij RFO’ers zo langzamerhand wel vertrouwd. Hoewel, vertrouwd? Kun je dat wel beweren van een componist, die zich niet laat vastpinnen op een bepaald idioom? Iedere compositie van hem vindt als het ware zijn eigen stijl uit en dat blijkt ook met Das Gehege weer het geval. Het is een totaal ander stuk dan de Dritte Musik für Violine und Orchester, die we vorige week in de ZaterdagMatinee hebben gespeeld. Kleurrijker, toegankelijker, was mijn indruk, toen we het vanmiddag voor het eerst doorspeelden. Maar ook nogal fragmentarisch en richtingloos. Komt dat door de tekst van Botho Strauß, die van verplintering en versnippering zijn handelsmerk heeft gemaakt? De sopraan was er vandaag nog niet bij, maar tijdens het doorspelen zag ik Edo even iets van die tekst meemompelen. Met pretoogjes en een nauwelijks verholen grijns. Dat belooft wat.

Na afloop van de repetitie moest ik de bloemen heelhuids thuis zien te krijgen. Een luxeprobleem, dat wel. Gelukkig was het helemaal niet druk in de trein en kon ik de boeketten op de stoelen tegenover me deponeren. Dat leverde me wel het nodige commentaar op: “Zo meneer, u heeft een hoop goed te maken…” Inmiddels staan de boeketten, fraai geschikt, te pronken in de huiskamer. Tja, vijfendertig jaar bij hetzelfde bedrijf, het is op zich geen verdienste. Gewoon een kwestie van niet ergens anders solliciteren. Het klinkt in deze barre tijden misschien niet erg realistisch, maar toch wens ik al mijn RFO-collega’s van harte toe dat ze het ook eens mee mogen maken!

> RFO-blog dec 2011 #3 - "Salome krijgt altijd wat zij wil. Heerlijk...toch?"
> RFO-blog dec 2011 #2 - "Voor veel nieuwe collega’s is het toch weer even schrikken"
> RFO-blog dec 2011 #1 - "De kop is eraf..."